English

Eureka

Nicolas Roeg
Wielka Brytania, USA 1983 / 130’
Zmysłowa obsesja Z przymrużeniem oka

Na początku sądziłem, że chcesz moją córkę. Potem myślałem, że chcesz moje złoto. Teraz myślę, że chcesz moją duszę - mówi milioner Jack McCann (Gene Hackman) do swojego zięcia Claude'a Maillota (Rutger Hauer). Tymczasem dusza Jacka dawno już została zaprzedana: pieniądzom i władzy. Wzbogaciwszy się na wydartym spod zamarzniętej ziemi Klondike cennym kruszcu, mężczyzna przeniósł się na karaibską wyspę, gdzie jego imperium powoli gnije w oślepiającym blasku tropikalnego słońca. Majątek nie zapewnia szczęścia, a już na pewno miłości. W przenikliwym studium kapitalizmu, jakim jest film Roega, nie kocha się nikogo, lecz przekupuje bądź bierze w posiadanie - tak jak ziemie, posiadłości i wszelkie inne dobra. Napędem działań jest chciwość, namiętności nie budzą ludzie, lecz złoto, a przepych i splendor nie są w stanie ukryć wszechobecnej duchowej nędzy. Nie zapełni jej ani tarot, który rozkłada znudzona małżonka milionera, ani orgie, w jakich bierze udział zięć McCanna. Wielowątkowa, kipiąca obrazami eksplodującymi niczym głowa samobójcy z pierwszych scen filmu Eureka oszałamia barokową formą. Żądza i przemoc, alchemia i intrygi, zazdrość i upał - Roegowskie szaleństwo znów okazało się nie do strawienia dla amerykańskich producentów (MGM), którzy odłożyli tytuł na półkę. Potrzeba było lat, żeby został doceniony - choćby przez Paula Thomasa Andersona, który przywołuje Eurekę w swoim dziele o amerykańskiej chciwości: Aż poleje się krew.

Małgorzata Sadowska

Nicolas Roeg

Urodzony w 1928 roku, jest jednym z najoryginalniejszych brytyjskich twórców, reżyserem z pasją burzącym porządek klasycznej narracji, mistrzem montażu, wybitnym stylistą. Wchodząc z kamerą w głąb ukrytych obsesji, dręczących wspomnień, zbiorowych i jednostkowych traum czy seksualnych fantazji, zniósł na ekranie podział na przeszłość i teraźniejszość. Roeg przez lata zmagał się z odrzuceniem i niezrozumieniem, ale konsekwentnie podążał drogą outsidera, czego wyrazem jest nie tylko umieszczanie akcji filmów poza Wielką Brytanią (w Australii, na Seszelach, w Wiedniu), lecz także obsadzanie w głównych rolach artystów kojarzących się z kontrkulturowym buntem (David Bowie, Mick Jagger, Art Garfunkel). Funkcjonujące poza kanonem, zbyt późno docenione filmy - PerformanceNie oglądaj się terazWalkabout, Człowieka, który spadł na ziemięZmysłowa obsesja - obecnie mają status dzieł kultowych: zachwycających wizualnie, wciągających, prowokacyjnych baśni dla dorosłych.

Wybrana filmografia

1970 Performance

1971 Walkabout

1973 Nie oglądaj się teraz / Don’t Look Now

1976 Człowiek, który spadł na ziemię / The Man Who Fell to Earth

1980 Zmysłowa obsesja / Bad Timing

1983 Eureka

1985 Z przymrużeniem oka / Insignificance

1988 Tor 29 / Track 29

1990 Wiedźmy / Witches

Twórcy

reżyseria Nicolas Roeg
scenariusz Paul Mayersberg (based on Marshall Houts' novel)
zdjęcia Alex Thomson
montaż Tony Lawson
muzyka Stanley Myers
obsada Gene Hackman, Theresa Russell, Rutger Hauer, Jane Lapotaire, Mickey Rourke, Joe Pesci
producent Jeremy Thomas, Tim Van Rellim
produkcja JF Production, Recorded Picture Company, Sunley Productions Ltd.
właściciel praw Park Circus
język angielski